Landgoed Rijnhuizen
Het landgoed Rijnhuizen in Nieuwegein stond te koop. Het is aannemelijk dat de monumentale gebouwen op het landgoed een nieuwe bestemming zullen krijgen en daarbij verbouwd gaan worden. De nieuwe eigenaar zal voorafgaand aan de koop willen weten wat er mogelijk is. Bureau Helsdingen was daarom door de verkoopmakelaar gevraagd om de monumentale waarden van de gebouwen in kaart te brengen. Ook de planbeoordeling door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de monumentencommissie kan hierdoor vlotter en soepeler verlopen.
Het kasteel is in zijn huidige vorm gebouwd vanaf 1637, gefundeerd op een middeleeuwse kelder. Het gebouw heeft zijn hoofdvorm behouden maar heeft in de 18e eeuw schuifvensters gekregen. In het interieur zijn monumentale trappen aanwezig en meerdere gedecoreerde kamers, waaronder de Alexanderzaal met een bijzonder gedecoreerd balkenplafond. De gemetselde dubbele boogbrug naar het kasteel is ook zeldzaam.
In het park staan nog meer monumentale onderdelen zoals het sierlijke toegangshek in Lodewijk XIV-stijl uit 1741. Het 17de-eeuwse bouwhuis had in het midden een toegangspoort. In de 18de eeuw is het poortgedeelte gesloopt waardoor er vanaf de toegangslaan een beter zicht op het kasteel kwam. Zo ontstonden er twee afzonderlijke bouwhuizen. In de 18de eeuw stond er een theekoepel aan het water. Het water werd i.v.m. de aanleg van het Merwedekanaal echter tweemaal verbreed waardoor de koepel vervangen moest worden. De huidige theekoepel dateert uit 1884. Tot slot is er nog een houten tuinschuur uit 1912 in chaletstijl.
Ook het landgoed zelf is bijzonder waardevol. Er zijn archeologische verwachtingswaarden uit de middeleeuwen en uit de Tweede Wereldoorlog. Het kent een rijke tuinhistorie. In de 18e eeuw had Rijnhuizen een Hollands-classicistische tuin met barokke buxus parterres, een sterrenbos en een slangenmuur. In de 19e eeuw werd dit omgevormd tot een landschapspark. Nadat de Stichting FOM het landgoed aanschafte, zijn hier laboratoria gebouwd en een pinetum (een in naaldbomen gespecialiseerd arboretum), vijvers en moerassen aan toegevoegd.
De toegangslaan naar het kasteel met links en rechts de bouwhuizen.
De slotgracht is in de 19de eeuw vergraven tot een romantische vijver.
Detail van de Alexanderzaal De wanden zijn rondom bespannen met beschilderd linnen. Het zijn geschilderde kopieën van beroemde 17de eeuwse franse gobelins. De schouw heeft de vorm van een Utrechtse smuiger in Lodewijk XIV-stijl, waarschijnlijk uit de 18de eeuw.
Plafond van de Alexanderzaal. De afwerking is waarschijnlijk rond 1782 aangebracht op een traditioneel 17e eeuws moer- en kinderbintenplafond. Deze balken zijn gestuukt en van vergulde rozet- en banddecoraties voorzien,. Het betreft één van de vroegste (overgangs-)vormen van een gedecoreerd houten balkenplafond naar een gestuukt plafond.
De kasteelbrug is een dubbele boogbrug. De brug is vergelijkbaar met de kasteelbrug van kasteel Amerongen. Dit type dubbele brug is zeer zeldzaam en wordt een Utrechtse brug genoemd.
5 - 5
<
>
Het inrijhek is een rijk voorbeeld van de Lodewijk XIV-stijl uit ca. 1741. We ontdekten dat er een vergelijkbaar toegangshek staat bij de buitenplaats Oudegein. Beide buitenplaatsen liggen hemelsbreed twee kilometer bij elkaar vandaan en waren ooit van dezelfde eigenaar Jan Jacob I de Geer.
Waardestellingstekening van het hek in Lodewijk XIV stijl. Het hek van Rijnhuizen had oorspronkelijk natuurstenen pijlers met inspringende hoeken in blokmotief. Tussen 1919 en 1949 zijn de pijlers opnieuw opgemetseld in een eigentijdse handvorm baksteen.
Het Theehuisje uit 1884 is een beeldbepalend pand aan het Merwedekanaal. Omdat het nooit intensief gebruikt is geweest is het zeer gaaf bewaard gebleven.
3 - 3
<
>
De landschappelijke waarden en natuurwaarden van het park zijn heel hoog. Het park is een populaire bestemming voor wandelaars.