Tuinhistorische inventarisatie Trompenberg Hilversum

Door Villa Heuvel BV werden wij gevraagd om een cultuurhistorische inventarisatie uit te voeren naar de omgeving van Heuvellaan 48 / 50 in de Hilversumse wijk Trompenberg. Zij zijn namelijk voornemens om Heuvellaan 48 / 50 te slopen en hiervoor in de plaats woningen te bouwen. Trompenberg is een villawijk uit de 19^e eeuw met veel bijzondere bouwwerken en hoge tuinhistorische waarden. Hierom is de wijk ook, als onderdeel van het Noordwestelijk villagebied, aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Vanwege de ligging in het beschermde dorpsgebied en vanwege de aanwezigheid van een vijver waarvan werd beweerd dat deze door Hendrik Copijn (1842-1923) is ontworpen, was een cultuurhistorische inventarisatie nodig. Villa Heuvel BV had echter meer ambities dan simpelweg voldoen aan de eisen van de gemeente; zij wilden inzicht krijgen in de geschiedenis van de plek om zo tot een plan te kunnen komen dat recht doet aan de bijzondere omgeving van Heuvellaan 48 / 50.

Trompenberg was aanvankelijk een herstellingsoord. Samen met zijn collega Jacobus Penn richtte Johannes Fredericus van Hengel in 1875 de Naamloze Vennootschap Herstellingsoord de Trompenberg op. Het doel van de NV was om huisvesting bieden aan patiënten die hun heil zochten in gebieden met heilzame lucht en een schone omgeving. Hiertoe werd in 1875 een paviljoen op de Trompenberg gesticht. Rondom het paviljoen werden villa’s gebouwd die aan hoge hygiënische standaarden moesten voldoen. Ook waren er hoge esthetische eisen; de erfscheidingen mochten het zicht op de villa’s niet belemmeren en ontwerpen voor te bouwen villa’s moesten door de directeuren van de NV worden goedgekeurd. Het ontwerp van het villapark was gebaseerd op de Engelse landschapsstijl. De in het landschap aanwezige hoogteverschillen werden gebruikt om de gebogen wegen een natuurlijk verloop te geven. In 1878 werd het paviljoen uitgebreid met een buitensociëteit.

In onze inventarisatie hebben we esthetische eisen die door de NV aan de tuinontwerpen werd opgelegd vertaald naar criteria. De in ons onderzoeksgebied aanwezige tuinen zijn allen getoetst aan deze criteria om te kijken in hoeverre de tuinhistorische waarden in ons onderzoeksgebied in stand zijn gebleven. Aan de hand van deze criteria konden de tuinhistorische waarden van de verschillende tuinen met elkaar vergeleken worden. Na vergelijking bleek de tuin van Heuvellaan 48 / 50 niet de bijzondere tuinhistorische waarde te hebben die hieraan in het visiedocument van gemeente Hilversum over het Noordwestelijk villagebied is toegekend.

Het inventariseren van de tuinen in de directe omgeving van Heuvellaan 48 / 50 bood ook veel inzichten en inspiratie voor de planvorming, die door Villa Heuvel BV met veel interesse werden ontvangen. Het is nu aan Villa Heuvel BV om met een mooi ontwerp te komen wat aansluit bij de rest van Trompenberg. We zijn heel benieuwd naar het resultaat!